در این مطلب طراحی درخت با اسکیس را به‌صورت فیلم آموزش می‌بینید، البته اگر هنرجوی آموزش مجازی طراحی پایه انیشتین هستید، این آموزش بخشی از جلسه چهاردهم دوره است و نیاز به دانلود مجدد ندارید ولی ادامه مطلب را حتماً مطالعه کنید.
آموزش طراحی درخت با اسکیس به‌صورت عملی در فیلم نمایش داده شده است و توضیحات لازم را داده‌ام، اما اصلاً اسکیس در طراحی یا نقاشی یعنی چه؟
در این مطلب هم در مورد اسکیس و اسکچ صحبت می‌کنیم و هم چند اصطلاح دیگر همچون؛ راندو، کروکی، دودل، ماندالا و…، تا هر زمان این اصطلاحات را شنیدید، مفهوم کلی و تفاوتشان با هم را بدانید.
قبل از شروع صحبت، وسایلی که در این فیلم آموزشی استفاده شده است را خدمتتان بگویم.
ادامه مطلب با فیلم آموزش طراحی درخت با اسکیس تفاوت دارد، برای اطلاعات بیشتر در زمینه اسکیس آن را مطالعه کنید:
وسایل آموزش طراحی درخت با اسکیس:
وسایلی که بیان می‌کنم لزومی ندارد دقیقاً همین موارد باشد، می‌توانید از کاغذ یا مدادهای دیگری هم استفاده کنید.
مداد طراحی H2 یا HB
مداد طراحی B2 یا B3
مداد طراحی B8
مدادها از برند لوموگراف باشند خیلی خوب است، اگر نه از هر کدام از برندهایی که در مقاله چه مدادی با چه شماره‌ای بخریم؟ معرفی کردم، استفاده کنید.
کاغذ طراحی پارس، یا هر کاغذ تمرین دیگری مانند کاغذ کاهی یا تحریر عادی
طراحی درخت با اسکیس! اصلا اسکیس یعنی چه؟
اسکیس، پیش طرح، اسکچ، اتود زدن، طراحی دست آزاد، طراحی سریع؛ همه این اصطلاحات معنی مشترکی دارند. اسکیس(esquisse) معادل فرانسوي اسکچ(Sketch) انگلیسی است، برخی کلمات فرانسوی در فارسی مصطلح شده‌اند.
نقاشی یا طراحی سریع که برای یادداشت ایده استفاده می‌شود. فکر می‌کنم این بهترین تعریف برای اسکیس است، البته می‌توان تعریف جامع‌ترین هم کرد؛ ثبت سریع و کلی ایده.
با این تعریف کلی، در هنرهایی مانند مجسمه‌سازی (Bozzetto گفته می‌شود) و فیلم هم اسکیس کاربرد دارد.
از گذشته تا به اکنون، نقاشان برای نمونه کوچک و کلی از ایده نقاشی خود را روی کاغذ و دفترهای اسکیس کوچک ثبت می‌کردند.
البته شاید دفتر یا نمونه کوچک نباشد، ولی فرض کنید ایده خود را روی یک تابلو بخواهید ثبت کنید، من شخصا در میانه تابلو ایده را فراموش می‌کنم! فکر می‌کنم همان نمونه کوچک بهتر است.
معمولا اسکیس اگر از مدل زنده یا منظره انجام شود، مواردی همچون؛ نسبت کادر نقاشی، ترکیب بندی(composition)، منبع نور و شکل سایه‌ها، ثبت می‌شود.
اسکیس برای طراحی‌های ذهنی، به‌صورت چند طرح سریع انجام می‌شود تا زاویه و فرم مناسب پیدا شود، مانند تصویر زیر:
در آموزش طراحی پایه باید هنرجو را کم کم با اسکیس آشنا کرد با تمرین‌های طراحی حالت و ژست در فیگور، البته مهمترین نکته در شروع طراحی پایه کنترل سرعت طراحی هنرجو است.
اسکیس اگر چه معنی دست آزاد می‌دهد ولی خط خطی نباید بی‌هدف انجام شود.
اسکیس خصوصیاتی دارد، مثلا طراحی درخت با اسکیس متفاوت از طراحی درخت باید انجام شود.
خصوصیات اسکیس چیست؟
- اسکیس می‌تواند یک طراحی نیمه‌کاره باشد و ناتمام باشد.
- در اسکیس ایده بیشتر از مهارت طراحی اهمیت دارد.
- در اسکیس از جزئیات صرف نظر می‌شود و کلیات و ایده اهمیت دارد، مثلا در طراحی درخت با اسکیس همانطور که در فیلم تماشا کردید، بافت برگ و…، را با هاشور و خط خطی، خلاصه شده نمایش می‌دهیم و بیننده متوجه فرم درخت می‌شود ولی جزئیات شکل برگ‌ها را مشاهده نمی‌کند.
- اسکیس معمولا با یک رنگ و وسیله انجام می‌شود(بدیهی بود نه؟ تصورش سخت است با یک ست مداد رنگی طراحی اسکیس انجام بدم!)
- طراحی مقدماتی طرح تأیید و تکمیل شده اسکیس است.
- هر چه سطح طراحی شخص بالاتر باشد، اسکیس روان‌تر و دارای حرکت بیشتری ایجاد می‌کند.
- اسکیس در اغلب تکنیک‌ها قابل استفاده است، مانند سیاه‌قلم، نقاشی دیجیتال، آبرنگ، رنگ روغن (در رنگ روغن و اکریلیک از جعبه‌های Pochade برای این منظور استفاده می‌کنند و به اسکیس رنگ روغن نیز این اصلاح گفته می‌شود) و…، البته در آبرنگ و مدیاهای خیس، معمولاً با تکنیک خیس در خیس انجام می‌شود.
طبق خصوصیاتی که گفتم، اگر شخصی ایده‌ای را روی کاغذ با خطوط اشتباه رسم کند و فقط قصد ثبت و توضیح ایده را داشته باشد یک طراحی اسکیس انجام داده است.
برخی از نقاشان و اساتید اسکیس‌های خود را به هنرجویان یا دستیارانی می‌دهند تا اجرای نهایی در اندازه بزرگ را انجام دهند، مانند پیتر پل روبنس. مثلا شما هم می‌توانید طراحی درخت با اسکیس را انجام دهید و به شخصی بامهارت در تکنیکی خاص بدهید تا نقاشی کامل را انجام دهد.
اصطلاحات مرتبط با اسکیس:
در ادامه اصطلاحاتی را بیان می‌کنم که همه زیرشاخه اسکیس نیستند، برخی با اسکیس اشتباه گرفته می‌شود و هر کدام به نوعی با اسکیس ارتباط دارند. بعد از مطالعه این موارد متوجه خواهید شد که اگر به جای طراحی درخت با اسکیس بخواهید راندو آن یا کروکی درخت را ترسیم کنید چه تفاوتی دارد.
طراحی خط خطی(Scribble drawing)
ما گاهی به اسکیس طراحی خط خطی هم می‌گوییم، این اشتباه نیست که اصطلاح کلی است به دلیل هاشورها و خطوط سریع در اسکیس، اما یک شاخه از طراحی وجود دارد به نام Scribble یا همان خط خطی، که حتما نمونه‌های آن را در اینترنت مشاهده کرده‌اید.
در طراحی Scribble ما با ترسیم خطوط آزاد و رها، تصویری را می‌سازیم، یعنی برخی قسمت‌ها خطوط متراکم‌تر و برخی بخش‌ها خطوط کمتر ایجاد می‌شوند. همین تعریف نشان دهنده این است که طراحی خط خطی کمی با اسکیس متفاوت است، در اسکیس ما از خطوط خیلی زیاد استفاده نمی‌کنیم، چون قرار است ایده اولویت داشته باشد و باید سریع آن را ثبت کنیم.
در طراحی خط خطی برخی می‌گویند که مداد طراحی یا خودکار نباید از روی کاغذ برداشته شود، اما من قانون نوشته شده‌ای در این مورد پیدا نکردم.
کروکی(Croquis)
این لغت هم از فرانسه وارد شده است و به طراحی سریع و خلاصه از مدل گفته می‌شود و می‌تواند نیمه کاره باقی بماند. کروکی در طراحی فیگور، طراحی لباس و مد، طراحی صنعتی و معماری خیلی کاربرد دارد.
به نظرم تعریفی که از کروکی بیان کردم خیلی شبیه اسکیس است!
اما در اسکیس ایده برای ما اهمیت دارد ولی در کروکی طراح مهارت خطوط و طراحی خود را به نمایش می‌گذارد. البته در اسکیس می‌توانید ایده را با طراحی حرفه‌ای نشان دهید اما اصل اهمیت بر ایده است.
تفاوت دیگر اینکه کروکی معمولا از مدل انجام می‌شود ولی اسکیس را به‌صورت طراحی ذهنی هم انجام می‌دهند.
بعد از تمرین طراحی درخت با اسکیس، کروکی همان تصویر را امتحان کنید.
راندو (Rendu)
راندو هم از لغات فرانسوی است! و معادل Rendering در انگلیسی است، به مفهوم؛ اجرای تکمیل شده. این اصطلاح بین طراحان محصول، خودرو، معماران و…، به مرحله بعد از اسکیس گفته می‌شود. مرحله‌ای که، پیش طرح تایید می‌شود و با رنگ و اجرای حرفه‌ای یک تصویر جذاب برای ارائه آماده شده است؛ به جای این همه جمله و توضیح، گفته می‌شود طرح راندو شده است.
راندو یک مدیا یا رسانه است برای نمایش ایده به افراد یا کارفرما، پس راندو باید از نظر بصری کامل، واضح و زیبا باشد.
دودل (Doodle)
این را حتما تجربه کرده‌اید؛ کنار کتاب‌های درسی، گوشه دفتر و…، در زمان‌هایی که حوصله‌مان سر رفته شروع به طراحی اشکال یا طراحی‌های فانتزی کوچک کرده باشید، شما نه به کلاس و نه به معلم توهین کرده‌اید، شما یک هنرمند دودل بودید و هستید.
دودل معمولا تصادفی و از یک گوشه شروع می‌شود، بدون طرح و شاید هدفی.
برخی، تعداد خیلی کمی، دودل را با اسکیس اشتباه می‌گیرند، اما دودل و اسکیس در شروع هم با هم تفاوت دارند.
فرض کنید در حال صحبت با گوشی همراه هستید و از صحبت‌های مخاطب خسته شده‌اید، ناگهان ایده‌ای به ذهنتان می‌رسد و کلیات آن را با اسکیس ثبت می‌کنید تا بعد روی آن نقاشی کنید! فرض بعیدی است به نظرم.
همان حالت را تجسم کنید و گوشه کاغذ یک شکلک (Emoji) خسته طراحی می‌کنید، بعد یک شکلک در حال بالا آوردن (معذرت می‌خواهم، فقط تجسم کنید)، سپس شکلک عصبانی و همین‌طور ادامه دهید. حتی اگر طراحی بلد نباشید این کار را تجربه کرده‌اید، در پایان صحبت یک دودل دارید.
فرق دودل و اسکیس همین است، دودل از یک نقطه و جزئیات شروع می‌شود و بسط پیدا می‌کند و کل کاغذ را پر می‌کند ولی اسکیس برای ثبت سریع ایده از کلیت طرح شروع می‌شود.
افراد زیادی در دودل تأثیر داشتند، اما شخصی که احتمالاً بشناسید و برای شما جذاب باشد آقای دودل است (Mr.Doodle) که اسم اصلی او Sam Cox است.
با فعالیت تخصصی که او در زمینه دودل داشته و عمیق وارد آن شده امروز به یک برند تبدیل شده است، طراحی داخلی، نمای بیرونی، طراحی برای برندهای کیف و کفش و شرکت و تبلیغ در مراسم رونمایی نوت ۹ سامسونگ، فعالیت‌های تجاری این آقا دودل است.
دنیا همین است، یکی گوشه کتاب دودل طراحی می‌کند از کلاس بیرون می‌افتد، یکی آقای دودل می‌شود؛)
ماندالا (Mandala)
ماندالا هیچ ارتباطی با اسکیس ندارد، بله ولی برخی ماندالا را با دودل اشتباه می‌گیرند، تا اینجا آمدیم و دودل را توضیح دادیم، کمی هم به ماندالا بپردازیم.
البته ماندالا از سواد من خارج است و بنظرم مفهوم عمیقی دارد، اما تا جایی که اطلاع دارم می‌نویسم باقی را از متخصصان ماندالا بپرسید و تحقیق کنید.
ماندالا طبق دایره‌المعارف رویین پاکباز؛ نموداری است که معمولا به شکل دایره‌ای رسم می‌شود و برای نمایش رمز‌های کیهانی در گذشته استفاده می‌شد. کلمه ماندالا از زبان هندی برگرفته شده است(मण्डल) به معنی دایره و در دین هندو و بودا از آن برای مراسم و نشان دادن مفاهیم استفاده می‌شود.
دایره در اغلب فرهنگ‌ها نماد معنویت، روح و مرکزیت را دارد، ماندالا نیز همین مفهوم را دنبال می‌کند، مرکز دایره مرکز توجه است و تمام اشکالی که حول این مرکز ترسیم شده‌اند برای توجه به مرکز هستند.
در معماری ایرانی نیز نقوش شمسه از همین مفهوم پیروی می‌کنند، مرکزیت خدا و دایره‌های کوچک‌تر دیگر نماد موجودات است و جوهره خود را از مرکز دارند.
با همین مفهوم در آیین‌های بودایی اجرای ماندالا برای توجه به روح و وجود انجام می‌شود. یونگ نیز از ماندالا برای کمک به مراجعه کنندگان خود استفاده می‌کرد، او در کتاب خاطرات، رویاها و تفکرات خود می‌نویسد:
هر روز صبح در دفتر کوچکم یک نقاشی دایره‌ای می‌کشیدم که به نظرم با شرایط روحی من در آن لحظه مطابقت داشت، به تدریج متوجه شدم ماندالا تمامیت شخصیت من است و اگر همه چیز خوب پیش برود تصویر و روح من هماهنگ ایجاد می‌شود.
جمع بندی و توصیه آخر:
در این مطلب دو آموزش داشتیم، اول فیلم آموزش طراحی درخت با اسکیس و دوم صحبت در مورد اسکیس و اصطلاحات مرتبط با آن.
اسکیس تکنیک و مهارتی مهمی است که هر طراحی باید به آن مسلط شود و از آن استفاده کند. استفاده از این مهارت در هر زمان از تاریخ و هر مکانی نشان از پرکاربرد بودن آن دارد، مانند اسکیس دادگاه که به دلیل رعایت سکوت اجازه ورود عکاسان داده نمی‌شد ولی طراحان صحنه‌های دادگاه را با سرعت اسکیس می‌زدند.
یا اسکیس ترکیبی که برای تشخیص چهره مجرمین در ادارات پلیس استفاده می‌شد.
و حتی هنرمندانی که در فضاهای عمومی چهره شما را سریع طراحی می‌کنند، همه از این مهارت بهره می‌برند. مورد آخر را مدت زیادی تجربه کردم و حس لذت‌بخشی دارد.
اگر به اسکیس و این نوع طراحی علاقمند هستید توصیه می‌کنم سه تمرین اسکیس ساده را برای مدتی انجام دهید.
آیا طراحی درخت با اسکیس اولین تجربه شما از اسکیس است؟ به غیر از دودل که قطعاً تجربه کرده‌اید، کدام یک از موارد دیگر را آشنایی دارید؟
خیلی عالی و مفید بود استفاده کردیم ,استادبرای تقویت اسکیس و سایه زدن های خط خطی مثل همین چهره رامبرانت بالا کشیدین همین اموزش های طراحی پایه کافیه و خودمون باید به مرور یاد میگیریم یا آموزشی یا دوره ای خواهید گذاشت؟ ممنونم
سلام امیرحسین عزیز، بله شروعش همان طراحی پایه است و سعی می‌کنم آموزشش را آماده کنم که کامل این روش تمرین کنید برای چهره و…
اونقد اسکیسایی که گذاشتید جذابه که تا اخر نوشته جذب شدم،دفتراتون نمیفروشید؟نسخه کپیشو البته جسارتا
سلام خانم خانی لطف دارید، خیر این دفتر تمرین هست و تصمیمی فعلا برای فروش تصاویر یا… ندارم.
باسلام و خدا قوت
مطالب مفید،آموزش فوق العاده جذاب.
تخصص و علاقه ی شما در کار ،کاملا مشهوده
سلام خیلی ممنون زهرا خانم، موفق باشید
می خواستم تشکر کنم از آموزش درخت عالی بود
لطف دارید موفق باشید
مثل همیشه عالی بود خیبی ممنون
خواهش می‌کنم موفق باشید
سلام برای یادگیری اسکیس دوره خاصی وجود داره؟
سلام قبلش طراحی پایه لازم است
بادرود متاسفانه من ایمیل شما رو بعد از دوسال دریافت کردم . اولٱ که طرحهاتون فوق‌العاده اس دومٱ تو این دوسال فهمیدم که نقاشی یا طراحی یا خوشنویسی یه نبوغ ارثیه .. بقول کارتونی که می‌گفت کار هر بز نیست خرمن کوفتن …… گاو نر میخواهد و مرد کهن ….. من خیلی دوستشتم اینکاره بشم ولی …… نشد که بشم … با آرزوی موفقیت و بهروزی