عادت نقاشان حرفه‌ای قطعا بیشتر از ۷ مورد است، در آینده به احتمال زیاد آن را با تجربه و نظر شما بیشتر خواهم کرد، اما قول می‌دهم اگر همین ۷ عادت را در طراحی رعایت کرده باشید، طراحی چشمی قوی‌تری خواهید داشت.
در این مطلب قرار نیست در مورد طراحی چشمی و اهمیت تقویت دید صحبت کنم، قبل‌تر در مطلب طراحی مبتدی یا طراحی پایه، در مورد تفاوت دیدن و تماشا کردن صحبت کرده‌ام، شما طراحان وقتی به مدلی نگاه می‌کنید با افرادی که مهارت دیدن را مسلط نیستند تفاوت دارید.
و گفتم، حتی اگر هدفتان طراحی ذهنی باشد، لازم است ابتدا درست مشاهده کنید تا آرشیو ذهنی قوی داشته باشید.
پس در این مطلب ابتدا کمی در مورد دروغ‌هایی که ذهن می‌تواند در هنگام طراحی به ما بگوید صحبت میکنم، عملکردی که طبیعی است اما منجر به خطای دید ما می‌شود و سپس ۷ عادت نقاشان حرفه‌ای را بیان میکنم که خودم حداقل از ۶ مورد بعنوان عادت سعی میکنم استفاده کنم.
اگر امکان تماشای فیلم را ندارید، مقاله زیر چکیده آن است و می‌توانید آن را مطالعه کنید:
خطای دید یا فریب ذهن حتی پس از چند سال طراحی
احتمالا می‌دانید که حفظ تمرکز برای مدت زمان طولانی کار دشواری است و البته مانند عضله می‌توان تمرکز را هم تقویت کرد، این چه ارتباط به طراحی چشمی دارد؟
در هنگام طراحی، تمرکز ما در دقیق دیدن اهمیت دارد، هر چقدر بتوانیم نسبت‌ها، زوایا، شکل و فرم‌ها را دقیق‌تر تشخیص دهیم، بهتر می‌توانیم آن‌ها را روی کاغذ منتقل کنیم. اساسا تفاوت طراح مبتدی و طراح حرفه‌ای همین است؛
kim jung gi در مصاحبه‌ای گفت: این بنظر غم‌انگیز است که نمی‌توانید خطوط نامرئی که من می‌بینم را شما در طراحی مشاهده کنید.
این حرف از سر غرور نبود، منظور سادگی طراحی برای او با دیدن خطوطی است که ما با تمرین کمتر هنوز نمی‌توانیم مشاهده کنیم و طراحی ذهنی او را عجیب تصور می‌کنیم.
اما همانطور که در مطلب شروع دوباره طراحی از تجربه شخصی‌ام گفتم، حفظ تمرکز و دقیق دیدن، برای ذهن ما هزینه و مصرف انرژی به همراه دارد، وقتی شروع به طراحی می‌کنیم شاید ۱۰–۱۵ دقیقه بنا به سطح و تجربه، دید دقیقی داشته باشیم، اما مسئولیت ذهن مدیریت منابع برای بقا است، اگر همچنان به طراحی ادامه دهیم، بدون اینکه خسته شویم، ذهن به تدریج میزان دقت را کم می‌کند.
ذهن می‌تواند ورود اطلاعات را از چشم کنترل کند، جلوتر در مورد خطای دید تونلی صحبت میکنم.
یا می‌تواند پردازش اطلاعات ورودی را خلاصه کند، شیب برخی خطوط را یکسان تخمین بزند، اطلاعات را گرد کند و نتیجه روی کاغذ مشخص است.
اگر به این فکر می‌کنید که بعد از رسیدن به مهارت طراحی حرفه‌ای، می‌توانید در مدت زمان طولانی‌تری نقاشی کنید، فکرتان تا حدی درست است، مهارت تمرکز و دیدن را می‌توان با تمرین، طولانی‌تر حفظ کرد، اما باز هم ذهن برای کاهش انرژی فعالیت دیگری را انجام می‌دهد و نکته بسیار مهمی که در مورد ذهن وجود دارد؛ توانایی فریب در تخمین توانایی خودش است، جمله گنگی بود؟ خطاهای ذهنی انسان تفسیر و رفتار‌هایی است که در طی تکامل برای حفظ بقا انسان نهادینه شده‌اند، ذهن به راحتی می‌تواند ما را فریب دهد و از این خطاها در دیدن، تحلیل و تصمیم‌گیری استفاده کنیم.
پس علاوه بر اینکه می‌توانید با تمرین مدت زمان بیشتری، دید دقیقی داشته باشید، اما بازیابی انرژی و رعایت ۷ عادت نقاشان حرفه‌ای که در ادامه بیان میکنم نیز در کنار آن لازم است.
۷ عادت نقاشان حرفه‌ای برای جلوگیری از خطای دید
برای جلوگیری از کاهش دقت طراحی چشمی، روش‌هایی که در ادامه به عنوان ۷ عادت نقاشان حرفه‌ای مطرح کردم را سعی کنید، یادداشت کنید یا تصویر انتهای مطلب را دانلود کنید تا به ۷ عادت شما هنگام طراحی چشمی تبدیل شود.
این رفتار‌ها بسیار ساده هستند، آن‌قدر ساده که مانع ذهنی برای انجامشان وجود نداشته باشد و بتوانید به عادت خود در هنگام طراحی تبدیل کنید، فقط نیاز است مدتی آن‌ها را جلوی چشم داشته باشید، جذابشان کنید، تا به عادت طراحی شما تبدیل شوند.
اگر در شروع یادگیری طراحی هستید، خوشا به سعادتتان که در شروع مسیر طراح شدن، این ۷ عادت برای شما عادتی عمیق می‌شوند.
اگر مدتی است طراحی می‌کنید و البته بعید می‌دانم از این عادت‌ها استفاده نکرده باشید، نا سلامتی طراح حرفه‌ای هستید، اما در کل در میانه مسیر یادگیری طراحی، باید یادآوری بیشتری داشته باشید تا این ۷ روش به ۷ عادت شما به عنوان نقاش حرفه‌ای تبدیل شوند، فقط یادآوری بیشتر و کمی طولانی‌تر.
به خطوط عمودی و افقی اعتماد کنید
از جلسه دوم دوره طراحی پایه به سبک انیشتین، روی لبه کاغذ تاکید کردم، در جلسه چهارم، روی ترسیم کادر، برخی هنرجویان را برای اجرای مجدد تمرین‌ها ترغیب میکنم. همه این موارد را برای ایجاد عادت اعتماد و استفاده از خطوط افقی و عمودی انجام می‌دهم.
این عادت بی‌نهایت مفید است، من برای طراحی چهره و هر موضوعی، اغلب از آن استفاده میکنم.
عادت نقاشان حرفه‌ای به نسبت‌گیری
حتی اگر مطمئن هستید که نسبتی را درست تشخیص داده‌اید سعی کنید آن را با انتهای مداد یا قلم‌مو مجدد چک کنید. نه فقط نسبت‌‌های مدل بلکه شیب خطوط و موارد ساده را با انتهای مداد یا وسیله نقاشی خود بررسی کنید. این روش را در فیلم و مطلب آموزش اندازه‌گیری کامل بیان کرده‌ام.
دستتان را بلند کنید و با اعتماد بنفس از کنار مداد مدل را نگاه کنید.
در یکی از کلاس‌های حضوری، هنرجویی داشتم که این روش را انجام نمی‌داد، اوایل فکر می‌کردم، فراموش می‌کند و طبیعی است، یادآوری می‌کردم که نسبت‌گیری کن و طراحی را اصلاح کن.
بعد از مدتی، احساس کردم باید مشکل جای دیگری باشد، دستش را کامل صاف نمی‌کرد و سریع پایین می‌آورد. علت را پرسیدم، گفت: می‌خواهم به طراحی چشمی عادت کنم، بدون نسبت‌گیری و اندازه‌گیری با انتهای مداد، حرفه‌ای طراحی کنم.
به طراحی خودش که هنوز روی میز بود اشاره کردم و گفتم: اگر فکر می‌کنی در حضور افراد دیگر، بدون بالا آوردن دست حرفه‌ای بنظر می‌رسی، برای آن‌ها خود طراحی بیشتر اهمیت دارد.
اساتید زیادی را می‌شناسم که با تجربه چندین ساله هنوز دستشان را بالا می‌آورند و با مداد یا قلم‌مو مدل را بررسی می‌کنند.
مانند نقاشان حرفه‌ای مکث کنید
شاید عجیب بنظر برسد که مکث کردن را بعنوان عادت نقاشان حرفه‌ای نوشته‌ام ولی مکث و وقفه مهم‌ترین است. البته این عادت برای کاهش خطای دید در نقاشی رئال استفاده می‌شود، اگر شما به سبک دیگری نقاشی می‌کنید، می‌توانید مکث و استراحت نکنید.
همانطور که در مقدمه هم گفتم، میزان دقت دید ما بعد از گذشت چند دقیقه، به اندازه دقایق ابتدایی نیست و به مرور با خستگی کاهش می‌یابد.
این مورد فقط به خستگی مرتبط نیست، اگر در مورد غرقگی یا Flow مطالعه کرده باشید یا مطلب شروع دوباره طراحی را خوانده باشید. زمانی که از طراحی لذت می‌بریم، سطح غرقگی ما افزایش پیدا می‌کند، مغز از هورمون‌های لذت مست می‌شود، این زمان هم اگر طولانی شود، مغز روی لذت تمرکز می‌کند و مانند یک راننده مست باید او را متوقف کرد.
من برای خودم معمولا یک بازه پومودورو ۲۵ دقیقه‌ای مشخص میکنم، طراحی میکنم و با صدای پایان زمان، بلند می‌شوم و از طراحی فاصله می‌گیرم.
این عادت هم برای رفع خستگی چشم مفید است و هم برای جلوگیری از هیجان‌زدگی.
آیا هیجان‌زدگی برای طراحی بد است؟ نه، من روی مفید یا غیر مفید بودن تمرکز میکنم، در ابتدای این بخش نوشتم اگر شما در سبک رئال نقاشی نمی‌کنید یا نیاز به دید دقیق ندارید، آن‌قدر هیجان زده شوید که…(می‌توانید)
اما زمانی که من سفارش طراحی یا پروژه نقاشی در دست دارم، هیجان‌زدگی دقت من را پایین می‌آورد، برای مثال من زیاد روی نقاشی، به ترتیب کل به جز تاکید میکنم، اما خودم در سنین پایین‌تر، هیجان زده می‌شدم، هنوز طراحی را تمام نکرده و چک نکرده بودم، مشغول سایه زدن و اجرا یک قسمت از نقاشی بودم تا زودتر نتیجه را ببینم.
پس مکث کنید و به قول سعدی عنان از کف ندهیم؛
اول نظر ز دست برفتم عنان عقل
وان را که عقل رفت چه داند صواب را
عادت عقب‌گرد در نقاشان حرفه‌ای
احتمالا دیده باشید و خودتان هم این عادت را گاهی استفاده کرده‌اید، نقاشی حرفه‌ای، جلوی سه‌پایه مشغول طراحی است، مکث می‌کند، عقب می‌رود و طراحی را چک می‌کند.
در عادت قبل در مورد مکث صحبت کردم، همیشه پس از مکث و استراحت کوتاه از دور طراحی خود را چک کنید و بعد اصلاحات را در طراحی خود انجام دهید و ادامه نقاشی را پی بگیرید.
زمانی که ما مشغول طراحی هستیم، ذهن به همان دلیل کمبود منابع که پیش‌تر گفتم، دچار دید تونلی می‌شود(برای مطالعه بیشتر می‌توانید کتاب کمبود را بررسی کنید) روی نقطه‌ای که در حال طراحی هستید تمرکز می‌کند، آن بخش را جدا می‌کند و سایر بخش‌ها را از توجه حذف می‌کند به نوعی سایر بخش‌ها را واضح نمی‌بینید، مکث و عقب گرد و نگاه از دور به طراحی باعث از بین رفتن دید تونلی می‌شود.
عادت نگاه به آینه یا بررسی طراحی روی دست‌ها
بخش دوم عنوان شوخی است، اما کاربردی! بسیاری از نقاشان حرفه‌ای کلاسیک عادت داشتند، مدل و طراحی را با آینه چک کنند، حرکت هوشمندانه‌ای است، مدل و طراحی جدید می‌شود، ذهن مجدد توجه‌اش جلب می‌شود و ایرادات طراحی را می‌توانید چک کنید.
بسیاری از نقاشان حرفه‌ای امروزی نیز این عادت را دارند، تصویر را می‌چرخانند و طراحی را چک می‌کنند، بسیاری از نرم‌افزار‌ها قابلیت چرخش عکس را دارند، نیاز نیست روی دست‌ها بایستیم!
قابل توجه هنرجویان دوره طراحی پایه انیشتین (تاکید میکنم، تا تمرین‌ها را با انگیزه بیشتر انجام دهید)، البته علت دیگری هم داشت، اما سعی کنید از آن بعنوان تمرین جلسات ابتدایی نگذرید، این روش را به دید عادت یک طراح حرفه‌ای دنبال کنید.
تنگ نظری برای نقاشان حرفه‌ای
این عادت بسیار ساده و مفید است، من معمولا برای ترکیب بندی و سایه‌های کلی و پیدا کردن شکل‌ها از آن استفاده میکنم.
به تصویر زیر دقت کنید در حالت عادی جزئیات مانع دید کلی می‌شوند، حال کمی چشم‌ها را تنگ کنید، تصویر تار(Blur) می‌شود، کلیات را می‌بینید، به همین راحتی.
در شروع طراحی برای فرم کلی مدل یا پس از طراحی برای شروع اجرای سایه‌پردازی و پیدا کردن تن‌های اصلی، از این عادت زیاد استفاده کنید.
عادت عکس گرفتن طراحان امروزی
این عادت را نمی‌توانستم بعنوان عادت نقاشان حرفه‌ای کلاسیک معرفی کنم، اما با وجود دوربین گوشی‌های همراه امروزه، می‌توان از آن استفاده کرد.
دیدن تصویر نقاشی با زاویه لنز دوربین در ابعاد کوچکتر صفحه، به طور مجازی تا حدی شبیه این است که طراحی را از دور نگاه کنید (البته من ترجیح می‌دهم، بلند بشوم و از دور نگاه کنم)
لازم است اعتراف کنم من زیاد از این روش به عنوان عادت استفاده نمی‌کنم، اما روش مفیدی است اگر درست استفاده شود.
برای استفاده و ایجاد این عادت چند نکته اهمیت دارد:
- برای بررسی طرح اولیه از این روش استفاده کنید، نه برای رنگ و جزئیات، چون هر گوشی تغییر رنگی در عکس ایجاد می‌کند که از واقعیت به دور است.
- زاویه دوربین و کاغذ یکسان باشد، Foreshortening در مطلب پرسپکتیو خاطرتان است؟ با کمی تغییر زاویه نسبت‌ها تغییر می‌کند.
- با این روش می‌توانید اشتباهات تکرار شونده خود را پیدا کنید، پس در هر بررسی موارد تکراری را یادداشت کنید.
نکته آخر برای من بسیار کمک کننده بوده و است، گاهی در طراحی چهره یک نسبت را اشتباه تخمین می‌زنم و این مورد تکرار شونده است، بعد از بررسی چند عکس، زمانی که برای مثال ارتفاع بینی را اندازه می‌گیرم، طبق تمرین‌های قبل حدس می‌زنم تخمینم اشتباه است و آن را تغییر می‌دهم، بعد از مدتی این خطا در دید من کمتر شد.
سخن آخر و نتیجه‌گیری
شاید تمام این عادت‌ها ساده باشند، البته همانطور که گفتم باید آن‌قدر ساده باشند که برای ذهن چالشی نداشته باشند و بتوانیم به راحتی به عادت تبدیلشان کنیم، اما اگر از آن‌ها استفاده کنید و حتی اگر از یک عادت نقاشان حرفه‌ای تا امروز استفاده کرده باشید، می‌توانید مفید بودن آن‌ها را در طراحی چشمی تصدیق کنید.
پس می‌توانید عکس زیر را دانلود کنید، آن را روی دسکتاپ یا میز طراحی خود قرار دهید، یا به سلیقه خودتان مجدد طراحی کنید و تا روزی که به عادت تبدیل نشده‌اند، هر بار موقع طراحی مرورشان کنید.
امیدوارم این مطلب و عادت‌ها برای شما هم مانند من مفید باشد، اگر شما از عادت و روشی استفاده می‌کنید که من از آن بی‌بهره بودم، بسیار ممنون می‌شوم که در بخش نظرات برای راهنمایی من و سایر دوستان بنویسید.
این مقاله و تحقیق توسط گروه طراحی روشن بدون هیچ حمایت مالی انجام شده است، اگر از نوشته و فیلم استفاده می‌کنید و بازنشر می‌دهید، لطفا نام منبع را حذف نکنید، تا زحمت و هزینه‌ای که پرداخته‌ایم، حفظ شود. ممنونم
سلام و خداقوت خدمت استاد گرامی
بسیار جالب بودو به نکات خیلییی خوبی اشاره کرده بودید .
باتشکر و آرزوی موفقیت روز افزون تیم خوب روشن
سلام خانم گلی ممنونم از اینکه نظر دادید و حمایت کردید، سلامت باشید
خیلیی ممنون برایی این مقاله و مخصوصن اینفگرافی اخر استفاد میکنم
سلام خانم منجزی خوشحالم براتون مفید بوده موفق باشید.
عالی بود ممنون
خواهش میکنم حانم هادیزاده، ممنون نظر دادید
سلام استاد با بصیرت خدا قوت
مطالب این مقاله خیلی خیلی عالی و کاربردی هست ممنونیم از زحمات شما من فکر کنم هیچ دانشگاهی چنین ریزکاری هایی رو نمیگه
سلام سید مهدی عزیز، ممنونم که همیشه لطف داری و حمایت می‌کنی، سلامت و موفق باشی
دمتوون گرم استاد خلی خوب بود عکس دانلود کردم لطفا برای طراحی چشمی بیشتر ام،زش بذاریذ
خواهش میکنم جناب باقری، بله سعی میکنم بیشتر در مورد طراحی و تقویت دید مطلب بذارم تا برسیم به طراحی ذهنی.
سلام ، تک تک راهکارهایی که توی مقاله عنوان شده بسیار کمک کننده و تسهیل گر توی طراحی، مخصوصا طراحی چهره هست
لذت بردم و بسیار ممنونم
سلام، خیلی ممنون بابت نظرتون البته نظراتتون امروز، موفق باشید.
سلام وخدا قوت استاد مطالب کامل و جامع و کاربردی هستند
خیلی خیلی متشکرم
سلام خواهش میکنم، خوشحالم براتون کاربردی بوده.
ممنونم از تمام زحماتتون و ارادتمند همیشگی
همواره سلامت و تلاشگر باشین
خواهش میکنم شما لطف دارید، شما هم سلامت و موفق باشید